Bóng rổ 3×3 (3×3 basketball) là một biến thể của môn bóng rổ thông thường được chơi trên sân đấu nhỏ hơn với chỉ ba cầu thủ từ mỗi đội trên sân cùng lúc. Trong những năm gần đây, bóng rổ 3×3 đã trở nên ngày càng phổ biến như một lựa chọn hấp dẫn để chơi bóng rổ giải trí và thi đấu. Vậy, chính xác thì bóng rổ 3×3 là gì, và luật chơi của nó là như thế nào? Để hiểu rõ hơn về bóng rổ 3×3 là gì, hãy cùng Sportzwarrior tìm hiểu các chi tiết về bóng rổ 3×3 là gì và luật chơi của môn thể thao này trong bài viết dưới đây.
Bóng rổ 3×3 là gì?
Bóng rổ 3×3 là gì? Bóng rổ 3×3 là một môn thể thao tương đối mới, chỉ được đưa vào hệ thống thi đấu của FIBA (Liên đoàn bóng rổ thế giới) trong khoảng 15 năm gần đây. Sau một số thử nghiệm tại các giải trẻ và các giải đấu khu vực, bóng rổ 3×3 chính thức được giới thiệu tại Olympic Tokyo 2020. Đây cũng là thời điểm mà các giải đấu bóng rổ 3×3 bắt đầu phát triển mạnh mẽ và lan rộng trên toàn thế giới.
Khác với bóng rổ 5×5 truyền thống, sân thi đấu của bóng rổ 3×3 có thể được xây dựng ở bất kỳ đâu, từ công viên, bãi biển, phố đi bộ đến các trung tâm thương mại. FIBA hy vọng mô hình tổ chức này sẽ thu hút thêm nhiều khán giả và người hâm mộ mới đến với môn thể thao này.
Luật bóng rổ 3×3
Sân thi đấu và bóng sử dụng
Bóng rổ 3×3 được tổ chức trên một sân thi đấu nhỏ, chỉ sử dụng nửa sân với kích thước tiêu chuẩn 15x11m. Các sân thi đấu thường được thiết kế đặc biệt để dễ dàng tháo lắp và di chuyển, mặc dù một số giải đấu cũng có thể tận dụng nửa sân bóng rổ 5×5 truyền thống.
Bóng sử dụng trong bóng rổ 3×3 có kích thước riêng biệt, nhỏ hơn bóng tiêu chuẩn số 7 của môn bóng rổ 5×5 nhưng lớn hơn bóng số 6. Quả bóng này được thiết kế đặc biệt để phù hợp với đặc thù của môn thi đấu 3×3.
Số lượng cầu thủ thi đấu
Mỗi đội bóng tham gia thi đấu bóng rổ 3×3 sẽ đăng ký tối thiểu 3 cầu thủ và tối đa 4 cầu thủ cho một trận đấu. Trong mỗi trận, chỉ có 3 cầu thủ được phép thi đấu cùng lúc trên sân. Tuy nhiên, đội bóng có quyền thay người không giới hạn trong suốt trận đấu, và việc thay người này không cần phải thông báo cho trọng tài hay bàn thư ký. Điều này mang đến sự linh hoạt trong việc thay đổi chiến thuật và giữ cho các cầu thủ luôn ở trạng thái tốt nhất.
Nếu một đội bóng không có đủ tối thiểu 3 cầu thủ tham gia thi đấu, họ sẽ bị xử thua cuộc. Điều này đảm bảo rằng các trận đấu luôn có đủ sự cạnh tranh và công bằng.
Cách tính điểm và thời gian thi đấu
Mỗi trận đấu bóng rổ 3×3 kéo dài tổng cộng 10 phút và không tính thời gian bóng chết, giúp đảm bảo tính nhanh chóng và nhịp độ thi đấu. Trong suốt mỗi lượt tấn công, đội bóng phải hoàn thành hành động ghi điểm trong vòng 12 giây, tạo ra những tình huống nhanh và kịch tính. Lượt tấn công sẽ được thay đổi nếu đội phòng thủ thành công trong việc ghi điểm hoặc giành lại quyền kiểm soát bóng từ một cú ném bảng. Khi đó, đội tấn công phải đưa bóng ra ngoài vòng cung bán nguyệt để bắt đầu một lượt tấn công mới.
Cách tính điểm trong bóng rổ 3×3 cũng khá đơn giản. Các cú ném thành công trong khu vực vòng cung bán nguyệt sẽ được tính 1 điểm. Những cú ném từ ngoài vòng cung sẽ có giá trị 2 điểm, trong khi các cú ném phạt thành công cũng chỉ tính 1 điểm. Điều này tạo ra sự khác biệt lớn trong chiến thuật khi các đội có thể lựa chọn giữa các cú ném 2 điểm xa hay các pha tấn công gần hơn để tích lũy điểm số.
Đội bóng nào đạt 21 điểm trước sẽ giành chiến thắng. Nếu không có đội nào chạm mốc 21 điểm sau 10 phút thi đấu chính thức, đội bóng có số điểm cao hơn sau thời gian này sẽ được tuyên bố chiến thắng. Tuy nhiên, nếu hai đội có số điểm bằng nhau khi trận đấu kết thúc, họ sẽ bước vào hiệp phụ. Tại đây, đội nào ghi được 2 điểm đầu tiên sẽ giành chiến thắng chung cuộc, mang lại những khoảnh khắc kịch tính và không thể đoán trước.
Số điểm ghi được trong mỗi trận đấu không chỉ quan trọng với kết quả của trận đấu đó mà còn ảnh hưởng lớn đến chỉ số phụ trong các giải đấu bóng rổ 3×3 theo luật của FIBA. Vì vậy, mỗi điểm số và chiến thuật ghi điểm đều có tầm quan trọng không nhỏ trong việc quyết định thứ hạng của đội trong các giải đấu.
Lỗi và ném phạt
Các tình huống lỗi trong bóng rổ 3×3 được áp dụng tương tự như trong bóng rổ 5×5. Khi một cầu thủ bị phạm lỗi trong khi thực hiện cú ném rổ, anh ta sẽ được hưởng một quả ném phạt. Nếu cú ném đó thành công, đội tấn công sẽ không chỉ được 1 điểm mà còn được thêm một quả ném phạt bổ sung.
Từ lỗi đồng đội thứ 7 trở đi, đội bị phạm lỗi sẽ phải chịu 2 quả ném phạt từ đối phương, bất kể lỗi là gì. Đặc biệt, khi đội phạm lỗi thứ 10, ngoài việc phải chịu 2 quả ném phạt, đội đó còn mất luôn quyền kiểm soát bóng và sẽ chuyển giao quyền tấn công cho đối thủ.
Luật ghi điểm
Đội bóng ghi điểm khi một vận động viên của đội ném bóng vào rổ mà không vi phạm bất kỳ quy định nào trong luật. Cách tính điểm như sau:
- 2 điểm: Khi cầu thủ ném bóng trúng rổ từ trong khu vực 2 điểm (vòng cung ngoài).
- 1 điểm: Khi cầu thủ ném bóng trúng rổ từ trong khu vực 1 điểm hoặc thực hiện thành công một quả ném phạt.
Đội sẽ được quyền thực hiện ném phạt khi đối phương vi phạm một trong các lỗi được quy định trong luật thi đấu.
Luật chuyền bóng
Khác với bóng rổ 5×5, luật bóng rổ 3×3 có một số điều chỉnh về luật giao bóng. Cụ thể:
- Trường hợp đội ném bóng trúng rổ: Đội còn lại sẽ tiếp tục trận đấu bằng cách dẫn bóng hoặc chuyền bóng trực tiếp từ dưới rổ ra khu vực ngoài vòng 2 điểm. Đội vừa ghi điểm không được phép cản phá bóng trong khu vực dưới rổ.
- Trường hợp đội ném bóng nhưng không trúng rổ: Nếu đội thực hiện pha ném vẫn giữ được bóng, họ sẽ tiếp tục tấn công. Tuy nhiên, nếu đội đối phương giành được quyền kiểm soát bóng, đội đó phải đưa bóng ra ngoài vòng cung 2 điểm để bắt đầu lượt tấn công mới theo luật bóng rổ 3×3.
Thay người
Quá trình thay người trong bóng rổ 3×3 diễn ra khi bóng trong trạng thái “chết”, tức là khi đồng hồ thi đấu tạm dừng. Việc thay người được thực hiện tại khu vực phía sau đường biên ngang, đối diện với bảng rổ. Các cầu thủ thay nhau cần thực hiện tín hiệu thông báo thay người bằng cách tiếp xúc cơ thể với nhau. Điều đặc biệt là việc thay người không cần thông báo cho trọng tài, giúp quá trình này trở nên linh hoạt và nhanh chóng.
Thời gian hội ý
Mỗi đội bóng trong bóng rổ 3×3 có quyền yêu cầu hội ý 2 lần trong suốt hiệp đấu chính. Thời gian mỗi lần hội ý không vượt quá 30 giây. Các đội có thể yêu cầu hội ý khi đồng hồ đếm ngược còn lại 6 phút 59 giây và 3 phút 59 giây. Đây là khoảng thời gian chiến lược giúp các huấn luyện viên chỉ đạo lại chiến thuật và động viên tinh thần cho các cầu thủ.
Quy định sử dụng IRS trong luật bóng rổ 3×3
IRS (Hệ thống xem lại tình huống trận đấu) được áp dụng trong các trận đấu bóng rổ chuyên nghiệp để hỗ trợ trọng tài khi có khiếu nại từ cầu thủ hoặc huấn luyện viên. Hệ thống này đã được quy định trong cả luật bóng rổ 5×5 và 3×3. Trong bóng rổ 3×3, IRS sẽ được sử dụng trong các tình huống sau:
- Khi tỷ số hoặc đồng hồ bấm giờ hiện thị sai tại bất kỳ thời điểm nào trong trận đấu.
- Khi xác định xem bóng đã rời tay cầu thủ khi thực hiện pha ném rổ cuối cùng trước khi dừng đồng hồ hay chưa.
- Khi cần xác định xem pha ném rổ đó được tính 1 điểm hay 2 điểm.
- Khi có bất kỳ tình huống tranh cãi nào xảy ra trong 30 giây cuối của thời gian thi đấu chính thức hoặc hiệp phụ.
Việc áp dụng IRS giúp đảm bảo tính chính xác và công bằng trong mỗi trận đấu, đặc biệt là trong các tình huống quyết định.
Các giải đấu bóng rổ 3×3 hàng đầu
Bóng rổ 3×3 ngày càng được các quốc gia và khu vực trên thế giới chú ý và đầu tư, tạo nên những giải đấu hấp dẫn và cạnh tranh. Dưới đây là một số giải đấu bóng rổ 3×3 hàng đầu hiện nay:
FIBA 3×3 World Tour
Giải đấu này là giải đấu bóng rổ 3×3 hàng đầu dành cho các câu lạc bộ trên toàn thế giới, do Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế (FIBA) tổ chức. Được ra đời từ năm 2012, giải đấu này thu hút sự tham gia của những đội bóng xuất sắc nhất từ khắp nơi trên thế giới và đem lại những trận cầu mãn nhãn cho người hâm mộ.
FIBA 3×3 World Cup
Được tổ chức bởi FIBA từ năm 2012, FIBA 3×3 World Cup là giải đấu quốc tế dành cho các đội tuyển quốc gia. Trong giải đấu này, các đội tuyển sẽ tranh tài để giành danh hiệu vô địch thế giới và cũng là cơ hội để họ có thể giành vé tham dự Olympic 2020, nơi bóng rổ 3×3 sẽ được công nhận là môn thể thao chính thức.
FIBA 3×3 Asia Cup
Được tổ chức từ năm 2013, FIBA 3×3 Asia Cup là giải đấu chính thức dành cho các đội tuyển quốc gia châu Á. Đây là một trong những giải đấu quan trọng nhất trong hệ thống giải đấu của FIBA 3×3, tạo điều kiện cho những đội tuyển châu Á có cơ hội gặp gỡ và cạnh tranh với những đối thủ mạnh từ khắp thế giới.
Bóng rổ 3×3 là gì? Bóng rổ 3×3 đã từng bị coi là một trò chơi giải trí và thú vị hơn là một môn thể thao chuyên nghiệp. Tuy nhiên, với sự phát triển của nó trong những năm gần đây, bóng rổ 3×3 đã chứng tỏ được sức hấp dẫn và tiềm năng của mình. Với việc được công nhận là môn thể thao chính thức tại Olympic 2020 và sự quan tâm của giới đầu tư và giới truyền thông, bóng rổ 3×3 hứa hẹn sẽ ngày càng phát triển và trở thành một trong những môn thể thao hàng đầu trên thế giới.
