Luật bóng chuyền hơi cho nam và nữ năm 2024 mới nhất
Bóng chuyền hơi là một môn thể thao vô cùng hấp dẫn và lôi cuốn đông đảo người chơi từ phong trào đến chuyên nghiệp. Để thi đấu một cách chính thức và công bằng, các vận động viên cần phải nắm vững luật bóng chuyền hơi mới nhất. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn đọc cái nhìn toàn diện về luật bóng chuyền hơi áp dụng cho cả nam và nữ ở mùa giải 2024, bao gồm các quy định chi tiết về sân bãi thi đấu, dụng cụ, đội hình, cách tính điểm cũng như cách xử lý các lỗi thường gặp trong trận đấu.
Luật thi đấu bóng chuyền về sân bãi dụng cụ
Trong bóng chuyền hơi, sân bãi và dụng cụ thi đấu đóng vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chuyên môn cũng như sự an toàn của vận động viên. Để đảm bảo tính công bằng và thống nhất giữa các trận đấu, Luật bóng chuyền hơi đã đưa ra những quy định hết sức chặt chẽ và cụ thể về tiêu chuẩn của sân thi đấu, lưới, cột lưới và quả bóng. Mọi sai sót dù là nhỏ nhất trong việc chuẩn bị và bố trí sân bãi, dụng cụ đều có thể dẫn tới những hệ quả nghiêm trọng, thậm chí là nguy hiểm cho các cầu thủ. Chính vì vậy, việc nắm vững và tuân thủ nghiêm túc các quy định này là trách nhiệm bắt buộc của ban tổ chức, đội ngũ trọng tài và cả những người chơi bóng chuyền hơi.
Quy định về sân thi đấu bóng chuyền hơi
Sân thi đấu bóng chuyền hơi cần đáp ứng những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về kích thước và chất lượng mặt sân để đảm bảo tính công bằng và an toàn cho các vận động viên.
Về hình dạng, sân đấu có dạng hình chữ nhật với chiều dài 12m và chiều rộng 6m. Xung quanh sân phải có một khu vực an toàn rộng ít nhất 5m, không có bất kỳ vật cản nào có thể gây nguy hiểm. Chiều cao tối thiểu của không gian phía trên sân đấu, tính từ mặt sân, là 5m và cũng phải hoàn toàn thông thoáng.
Mặt sân thi đấu phải được làm bằng các vật liệu bằng phẳng, không trơn trượt và không có các gồ ghề, vật nhô lên có thể gây chấn thương cho người chơi. Toàn bộ đường kẻ sân như đường biên ngang, biên dọc phải có độ rộng 5cm và sơn màu tương phản với màu sơn mặt sân để dễ quan sát. Đường trung tâm sân, chia sân thành hai phần bằng nhau, có độ rộng 5cm.
Trên mỗi nửa sân, cách đường trung tâm 2m về mỗi bên là một đường gián đoạn gọi là đường tấn công, song song với đường trung tâm. Các đường này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định vị trí các cầu thủ trên sân.
Tại hai đầu sân, có vẽ khu vực phát bóng. Mỗi khu vực này được đánh dấu bởi hai vạch kẻ song song với đường biên ngang, mỗi vạch dài 20cm, cách đường biên dọc 25cm. Người chơi sẽ thực hiện động tác phát bóng trong phạm vi khu vực này.
Quy định về cột lưới và lưới
Hệ thống lưới là yếu tố quan trọng trong thi đấu bóng chuyền hơi, có chức năng chia sân và tạo độ khó nhất định khi chuyền bóng qua lại.
Lưới bóng chuyền hơi được làm từ sợi tổng hợp hoặc các chất liệu tương tự, có độ dày và độ chắc chắn cao. Kích thước của lưới là: chiều dài 7m, chiều rộng 1m. Mắt lưới có dạng hình vuông với cạnh mỗi mắt là 10cm. Toàn bộ lưới được viền chắc chắn ở các cạnh, đặc biệt là cạnh trên cùng được viền bằng một băng vải có độ rộng 5cm.
Độ cao của lưới tính từ mặt sân đến cạnh trên của lưới là khác nhau giữa nam và nữ. Với thi đấu bóng chuyền hơi nam, chiều cao này là 2m20. Còn với nữ, lưới được căng ở độ cao 2m. Tại hai đầu lưới, độ cao của lưới phải bằng nhau.
Để giữ lưới ở đúng vị trí và căng thẳng, người ta dùng hai cột trụ có chiều cao cố định 2m25. Cột trụ được làm bằng vật liệu chắc chắn, có bề mặt nhẵn bóng để đảm bảo an toàn. Cột có khả năng điều chỉnh độ cao giúp việc căng lưới được thuận tiện hơn. Hai cột trụ được đặt cách mỗi đường biên dọc 50cm.
Tại hai đầu của lưới, có hai cọc giới hạn cao 1m80, đường kính 1cm được gắn chặt. Cọc giới hạn có tác dụng xác định ranh giới của lưới. Các cọc này thường có sơn kẻ sọc trắng đỏ xen kẽ với bề rộng mỗi sọc 10cm để dễ quan sát.
Quy định quả bóng chuyền hơi
Bóng chuyền hơi sử dụng trong thi đấu phải đạt những tiêu chuẩn về chất liệu, kích thước, trọng lượng và độ nảy nhất định để tránh ảnh hưởng đến chất lượng chuyên môn của trận đấu cũng như sự an toàn của vận động viên.
Quả bóng chuyền hơi có dạng hình cầu, làm từ chất liệu nhựa mềm, đàn hồi và chịu được va đập mạnh. Màu sắc của bóng thường là màu vàng đồng nhất để dễ quan sát trong điều kiện ánh sáng khác nhau.
Về kích thước, đường kính của quả cầu nằm trong khoảng 80-83cm. Trọng lượng của bóng quy định từ 100-120 gram. Sự đồng đều về kích thước, trọng lượng giữa các quả bóng là rất quan trọng để đảm bảo tính công bằng cho các đội.
Độ nảy của bóng chuyền hơi cũng được kiểm soát chặt chẽ. Khi thả rơi tự do một quả bóng chuyền hơi ở độ cao 1m (tính từ mặt sân tới đáy bóng), độ cao nảy lên sau khi chạm sân cần đạt từ 750-800mm. Độ nảy này giúp bóng có thể di chuyển với tốc độ và quỹ đạo phù hợp, tạo điều kiện cho các kỹ thuật đỡ bóng, chuyền bóng được thực hiện thuận lợi.
Ngoài ra, quả bóng chuyền hơi cần có độ căng hơi vừa phải, đảm bảo độ mềm và khả năng biến dạng khi tiếp xúc nhưng vẫn giữ được hình dạng cầu. Độ căng của bóng có thể kiểm tra bằng dụng cụ chuyên dụng trước khi thi đấu.
Luật bóng chuyền hơi mới nhất về vận động viên và đội bóng
Trong thi đấu bóng chuyền hơi, ngoài yếu tố kỹ thuật, chiến thuật thì con người đóng vai trò then chốt quyết định đến thành công của một trận đấu. Luật bóng chuyền hơi đưa ra những quy định chặt chẽ về số lượng, trang phục, hành vi ứng xử của vận động viên và ban huấn luyện nhằm đảm bảo tính công bằng và chuyên nghiệp của môn thể thao này.
Về số lượng thành viên, mỗi đội tham gia thi đấu bóng chuyền hơi phải có ít nhất 10 vận động viên trong danh sách đăng ký. Ngoài ra, đội còn có sự góp mặt của một huấn luyện viên chịu trách nhiệm chỉ đạo chuyên môn và một đội trưởng với vai trò lãnh đạo tinh thần. Trong một trận đấu chính thức, mỗi đội sẽ có 5 cầu thủ chính thức thi đấu trên sân, số còn lại sẽ làm nhiệm vụ dự bị. Chỉ những vận động viên có tên trong danh sách đăng ký thi đấu và có mặt trong biên bản trận đấu mới đủ điều kiện thi đấu.
Trang phục thi đấu của các thành viên trong đội phải thống nhất về màu sắc, kiểu dáng và chất liệu. Điều này tạo nên sự đồng bộ, chuyên nghiệp và giúp người hâm mộ, trọng tài dễ dàng phân biệt các đội. Giày thi đấu của vận động viên bắt buộc phải là loại giày thể thao chuyên dụng, đế mềm, êm ái và có độ bám tốt. Những loại giày có đế cứng như giày da, giày đinh không được phép sử dụng vì có thể gây chấn thương cho bản thân và đối phương.
Mỗi cầu thủ sẽ được cấp một số áo thi đấu duy nhất từ 1 đến 10. Số áo phải được in rõ ràng cả ở mặt trước và mặt sau của áo, với kích thước tối thiểu 10cm ở ngực và 15cm ở lưng, độ dày của số ít nhất là 2cm. Quy định về số áo nhằm giúp việc nhận diện, ghi chép số liệu diễn biến trận đấu được chính xác và thuận tiện hơn. Đặc biệt, đội trưởng còn phải đeo một dấu hiệu riêng như băng đội trưởng ở cánh tay áo để dễ dàng phân biệt.
Ngoài kỹ năng chuyên môn, huấn luyện viên và vận động viên còn phải thể hiện phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần thượng võ và tôn trọng luật chơi. Họ có trách nhiệm tìm hiểu, nắm vững và tuân thủ nghiêm túc luật thi đấu bóng chuyền hơi. Mọi quyết định của trọng tài đều phải được tôn trọng tuyệt đối, không được có bất kỳ lời nói, hành động nào thiếu văn hóa, phi thể thao nhằm gây ảnh hưởng đến trọng tài.
Tinh thần fair-play, biết tôn trọng đối thủ cũng là yêu cầu bắt buộc với mọi thành viên tham gia. Dù trận đấu có căng thẳng đến đâu, các cầu thủ cũng phải giữ được bình tĩnh, không được chơi xấu, gây hấn với đội bạn. Sau mỗi trận đấu, bất kể thắng thua, đội trưởng của hai đội đều phải ký vào biên bản thi đấu để xác nhận kết quả, đồng thời bày tỏ sự tôn trọng lẫn nhau.
Với những quy định nghiêm ngặt về vận động viên và đội bóng, luật bóng chuyền hơi đã góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn, đạo đức của các trận đấu. Điều này không chỉ bảo vệ hình ảnh của bộ môn thể thao lành mạnh này mà còn giáo dục ý thức tự giác, kỷ luật cho những người tham gia. Chỉ có tuân thủ luật chơi, thi đấu với tinh thần cao thượng, các cầu thủ mới có thể phát triển được hết tài năng của bản thân và cống hiến cho người hâm mộ những trận cầu đỉnh cao.
Luật đánh bóng chuyền hơi thi đấu
Trong một trận đấu bóng chuyền hơi, luật thi đấu quy định chi tiết và chặt chẽ về cách thức giao bóng, di chuyển trên sân, cũng như cách tính điểm và xử lý các tình huống đặc biệt. Mỗi vận động viên đều phải nắm vững và tuân thủ nghiêm túc các quy định này để đảm bảo cho trận đấu diễn ra công bằng, chất lượng và thu hút người xem.
Vị trí trên sân của mỗi vận động viên
Trong thi đấu bóng chuyền hơi, mỗi đội sẽ bố trí đội hình gồm 5 người, chia làm hai hàng: hàng trước có 3 vận động viên và hàng sau có 2 vận động viên. Đây là đội hình xuất phát trước khi bóng được phát đi. Tuy nhiên, khi trận đấu bắt đầu và bóng đã chết, các cầu thủ có thể di chuyển đến bất kỳ vị trí nào trên sân mà không bị coi là vi phạm luật.
Mặc dù được tự do di chuyển, nhưng luật bóng chuyền hơi vẫn đưa ra một số hạn chế nhất định. Cụ thể, các cầu thủ ở hàng sau không được phép di chuyển lên hàng trước để tham gia chắn bóng trực tiếp trên lưới. Họ chỉ có thể hỗ trợ các đồng đội ở khu vực của mình.
Khi hiệp đấu mới bắt đầu, đội có quyền thay đổi đội hình xuất phát so với hiệp trước. Những vận động viên có tên trong danh sách đăng ký trận đấu đều có cơ hội được đưa vào sân nếu phù hợp với chiến thuật của huấn luyện viên. Sự luân chuyển cầu thủ này giúp tận dụng tối đa thể lực và khả năng của từng thành viên trong đội.
Quy định về hội ý trong bóng chuyền
Trong mỗi hiệp đấu, mỗi đội được quyền xin hội ý tối đa 2 lần, mỗi lần hội ý kéo dài không quá 1 phút. Thời điểm xin hội ý chỉ được thực hiện khi trận đấu tạm dừng, tức là khi bóng đã chết. Chỉ có huấn luyện viên hoặc đội trưởng đang thi đấu trên sân mới được quyền yêu cầu trọng tài cho phép hội ý.
Nếu một đội đã sử dụng hết 2 lần hội ý của mình trong một hiệp nhưng vẫn xin hội ý lần thứ 3, trọng tài sẽ lập tức từ chối và đưa ra lời cảnh cáo. Việc xin hội ý quá số lần quy định là một hành vi vi phạm luật và không được khoan nhượng.
Trong thời gian hội ý, toàn bộ vận động viên phải rời khỏi sân thi đấu và tập trung tại khu kỹ thuật để lắng nghe chỉ đạo của huấn luyện viên. Đây là khoảng thời gian quý giá để điều chỉnh đấu pháp, sửa lỗi và truyền đạt tinh thần cho các cầu thủ.
Quy định thay người
Luật bóng chuyền hơi cho phép mỗi đội được thay người tối đa 5 lần trong mỗi hiệp đấu. Điều này có nghĩa một vận động viên có thể được thay ra sân và thay vào sân nhiều lần, miễn là tổng số lần thay người không vượt quá 5.
Khi thực hiện thay người, huấn luyện viên không được trực tiếp vào sân để chỉ đạo mà chỉ được phép ra hiệu từ khu vực kỹ thuật của mình. Mỗi vận động viên dự bị chỉ được phép thay thế cho một cầu thủ đang thi đấu một lần duy nhất trong mỗi hiệp. Sau khi đã bị thay ra, cầu thủ không thể trở lại sân thi đấu ở hiệp đó nữa.
Cầu thủ dự bị cần sẵn sàng ở khu vực 2m gần sân để kịp thời vào sân khi được phép. Sự thay đổi này chỉ được thực hiện khi bóng đã chết và phải được sự đồng ý của trọng tài. Nếu thay người sai quy định, đội vi phạm sẽ phải chịu hình thức xử phạt thích đáng.
Cách tính kết quả thi đấu bóng chuyền hơi
Trong bóng chuyền hơi, mỗi pha bóng thành công sẽ giúp đội giành điểm. Cụ thể, nếu đội phát bóng hoặc đội đỡ bóng thắng pha bóng đó, họ sẽ được cộng 1 điểm vào tỷ số chung của hiệp đấu.
Để giành chiến thắng trong một hiệp, đội cần đạt 25 điểm và hơn đối phương ít nhất 2 điểm. Trong trường hợp cả hai đội đạt 24-24, hiệp đấu sẽ tiếp tục cho đến khi một đội dẫn trước 2 điểm. Ở hiệp quyết định (thường là hiệp 3 hoặc hiệp 5), chỉ cần đạt 15 điểm và hơn đối phương 2 điểm là đủ điều kiện để thắng hiệp.
Đội nào giành phần thắng ở 2 hiệp trước sẽ trở thành đội chiến thắng chung cuộc của trận đấu. Nếu hai đội hòa nhau ở 4 hiệp đầu (2-2), hiệp cuối cùng sẽ là hiệp quyết định ngôi vô địch.
Trong trường hợp một đội thi đấu không thể có mặt đúng giờ mà không có lý do chính đáng, đội đó sẽ bị xử thua và đội còn lại giành chiến thắng chung cuộc với tỷ số 2-0. Các hiệp bị xử thua sẽ có tỉ số 25-0 nghiêng về đội thắng cuộc. Điều này nhằm đảm bảo tính nghiêm túc và công bằng của giải đấu, tránh tình trạng đội bỏ cuộc vì lý do không chính đáng.
Các lỗi trong bóng chuyền hơi và động tác
Trong thi đấu bóng chuyền hơi, các lỗi vi phạm luật là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt là với những vận động viên mới. Để giúp các cầu thủ hạn chế tối đa số lần mắc lỗi, cũng như để trận đấu diễn ra công bằng và suôn sẻ, luật bóng chuyền hơi đã quy định rất cụ thể về các động tác và tình huống có thể bị coi là phạm lỗi.
Quy định phát bóng chuyền hơi
Trong bóng chuyền hơi, phát bóng là động tác khởi đầu cho mỗi pha giao bóng. Người chơi thực hiện phát bóng phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định sau:
Trước khi phát bóng, vận động viên phải tung bóng lên rõ ràng, để bóng rời khỏi tay hoàn toàn. Sau đó, họ mới được phép dùng một tay hoặc một phần cánh tay đánh trực tiếp vào bóng, đưa bóng qua lưới vào khu vực sân đối phương. Bóng phải đi qua giữa hai cọc giới hạn (ăng ten) và trong không gian quy định.
Đội nào giành quyền phát bóng trước sẽ được quyết định bởi kết quả bốc thăm trước trận. Đội thắng trong việc bốc thăm sẽ được quyền lựa chọn phát bóng hoặc đỡ bóng ở hiệp đầu tiên và hiệp quyết định (nếu có).
Nếu đội phát bóng thắng pha bóng đó, họ sẽ được ghi 1 điểm và tiếp tục giữ quyền phát bóng ở pha tiếp theo. Nếu đội đỡ bóng thắng pha bóng, họ sẽ giành quyền phát bóng và được ghi điểm.
Vận động viên thực hiện phát bóng phải đứng hoàn toàn trong khu vực phát bóng quy định. Sau khi có hiệu lệnh của trọng tài (tiếng còi), người phát bóng phải thực hiện cú đánh trong vòng 8 giây. Nếu quá thời gian này mà chưa phát bóng, đội sẽ bị coi là phạm lỗi và mất quyền giao bóng.
Đội phát bóng không được phép sử dụng bất kỳ hành động nào như di chuyển, nhảy lên, vẫy tay… nhằm che chắn tầm nhìn, ngăn cản đối phương quan sát người phát bóng cũng như đường đi của bóng. Nếu vi phạm, đội sẽ bị trừ điểm và mất quyền phát bóng.
Sau khi bóng được phát qua sân đối phương, đội đỡ phát không được phép đánh trả bóng ngay lập tức qua lưới. Họ phải chuyền bóng ít nhất một lần giữa các thành viên trong đội trước khi gửi bóng sang sân đối phương.
Đánh bóng chuyền hơi
Trong quá trình thi đấu, mỗi đội được phép chạm bóng tối đa 3 lần trước khi đưa bóng qua lưới sang sân đối phương (không tính chạm bóng khi chắn). Mục đích là tạo ra các pha bóng đẹp mắt và tăng tính chiến thuật của trận đấu.
Khi chạm bóng, các cầu thủ được phép sử dụng tất cả các bộ phận của cơ thể như tay, chân, đầu, vai, ngực… miễn là đó là những động tác hợp lệ và không gây nguy hiểm cho bản thân cũng như đối phương.
Vận động viên được phép thực hiện nhiều kỹ thuật đánh bóng khác nhau như đệm ngón tay, chuyền hai tay trước mặt, vung tay đập bóng, dùng mu bàn tay, chân, đầu để chuyền bóng… tùy thuộc vào tình huống và sở trường của từng người. Tuy nhiên, các động tác đánh bóng không được phép bồng bóng, ném bóng, kéo bóng và giữ bóng quá lâu.
Bóng bay sang sân của đối phương
Khi bóng bay sang sân đối phương, nó phải đi qua mặt phẳng thẳng đứng của lưới và nằm trong giới hạn hai cọc ăng ten ở hai bên (hoặc ở ngang với chúng). Nếu bóng chạm lưới khi vượt sang sân bên kia vẫn được coi là hợp lệ.
Tuy nhiên, nếu bóng chạm vào các cọc ăng ten, phần lưới ngoài cọc ăng ten, hoặc chạm vào dây căng trên lưới, nó sẽ được xem như đã ra ngoài sân và đội đánh bóng sẽ bị tính lỗi. Tương tự, nếu bóng chạm vào các đối tượng khác như khán giả, trần nhà, tường xung quanh sân… cũng sẽ bị coi là lỗi.
Chạm lưới và qua đường giữa sân
Trong bóng chuyền hơi, để đảm bảo sự công bằng và an toàn, luật quy định vận động viên không được để bất kỳ bộ phận nào của cơ thể chạm vào hoặc vượt qua đường giữa sân để sang phần sân đối phương trong quá trình thi đấu. Nếu vi phạm, cầu thủ sẽ bị thổi phạt lỗi vượt sân.
Tương tự, việc để bất kỳ bộ phận cơ thể nào chạm vào lưới trong lúc đang tranh chấp bóng cũng là một lỗi nghiêm trọng. Bất kể cầu thủ chạm vào phần lưới trong sân hay phần lưới ngoài sân, nếu điều đó ảnh hưởng đến quá trình thi đấu, trọng tài đều sẽ thổi còi và công nhận lỗi chạm lưới đối với vận động viên đó.
Chắn bóng
Chắn bóng là một kỹ thuật phòng thủ quan trọng của các cầu thủ hàng trước. Khi chắn bóng, các cầu thủ có thể dùng bàn tay, cánh tay hoặc bất kỳ bộ phận nào khác của cơ thể trên lưới để cản phá đường tấn công của đối phương.
Vận động viên được phép đưa bàn tay hoặc cánh tay vượt qua mặt phẳng thẳng đứng của lưới để thực hiện động tác chắn bóng. Tuy nhiên, họ không được chạm vào bóng ở phần sân của đối phương trước khi đối phương thực hiện pha tấn công của họ.
Một điểm đặc biệt trong bóng chuyền hơi là việc chắn bóng không được tính là một lần chạm bóng. Do đó, ngay sau khi chắn bóng xong, đội vẫn có quyền chạm bóng 3 lần tiếp theo để tổ chức tấn công.
Tuy nhiên, có hai tình huống mà vận động viên không được phép thực hiện chắn bóng. Thứ nhất là việc chắn quả phát bóng trực tiếp từ đối phương bị coi là phạm luật. Thứ hai, nếu bóng từ sân đối phương sang khi chưa vượt hoàn toàn ra khỏi khu vực 2m trên lưới (khu vực tấn công), cầu thủ ở hàng sau không được phép di chuyển lên hàng trước để chắn bóng. Nếu vi phạm một trong hai điều trên, đội sẽ bị thổi phạt lỗi.
Tóm lại, việc nắm vững và tuân thủ các quy định về phát bóng, đánh bóng, di chuyển trên sân và chắn bóng là rất quan trọng với mỗi vận động viên bóng chuyền hơi. Bên cạnh việc rèn luyện kỹ năng, họ cần chú trọng tới việc hạn chế tối đa các lỗi để thi đấu hiệu quả, tránh làm ảnh hưởng tới thành tích và tinh thần thi đấu của toàn đội.
Hy vọng với những quy định trên đây về luật bóng chuyền hơi mới nhất trong năm 2024, các vận động viên và người hâm mộ có thể dễ dàng nắm bắt và áp dụng vào thực tiễn thi đấu. Chúc các bạn chơi bóng chuyền hơi thật vui vẻ, đúng luật và đạt được thành tích tốt nhất.